NAS,SAN,DAS

اين مطلب يكي از مقالات بخش ويژه نشريه ماهنامه شبكه در شماره ۱۳۵ با عنوان راهنماي خريد NAS مي‌باشد. جهت دريافت اين بخش ويژه به بخش پرونده‌هاي ويژه سايت مراجعه نمائيد.

عطش سيري‌ناپذير ما براي جمع‌آوري اطلاعات و ذخيره‌سازي همه چيز روي كامپيوتر، در كنار توسعه قابليت‌ها و امكانات شبكه‌ها موجب شده است كه دستگاه‌‌هاي ذخيره‌سازي متصل به شبکه یا NAS در چند سال اخير پيشرفت‌ها و جهش‌هاي بزرگي داشته باشند و از نظر ظرفيت، قابليت‌هاي ارتباطي در شبكه‌ها، امكانات پشتيبان‌گيري و بازيابي اطلاعات، قابليت‌هاي چند‌رسانه‌ای و حتي قيمت بسيار متنوع‌تر شوند. در گذشته، جدول مشخصات يك دستگاه NAS به چند آيتم مشخص مانند ظرفيت، فناوري‌هاي RAID، سرعت شبكه و پروتکل‌هاي پشتيباني‌شده محدود مي‌شد. اما اكنون اگر نام يك دستگاه NAS را در اينترنت جست‌وجو كنيد، جدول‌هايي چندين صفحه‌اي از مشخصات و ويژگي‌ها ظاهر مي‌شود كه ممكن است كمي ترسناك به نظر برسند. به همين دليل، انتخاب يك NAS براي كسب‌وكارهاي متوسط (SMB) و اداري كوچك (Small Office) تا حدودي دشوار و وقت‌گير شده است و حتماً بايد براساس اطلاعات و آگاهي‌هاي قبلي وارد بازار شد. بيشتر كاربران خانگي با توجه به نيازمندي‌ها و محدوده قيمتي، راحت‌تر مي‌توانند دستگاه NAS خود را انتخاب كنند و براي شبكه‌ها و سازمان‌هاي بزرگ نيز دستگاه‌هاي NAS مشخص و معروفي در بازار موجود است. بنابراين، مقاله حاضر بيشتر روي انتخاب يك دستگاه NAS براي شركت‌هاي متوسط و كوچك متمركز شده‌ است و سعي كرده همه اطلاعات لازم و به‌روز درباره اين وسايل ذخيره‌سازي اطلاعات را مرور كند.

تفاوت NAS با SAN و DAS
در ابتدا بهتر است تكليف چند اصطلاح شبيه به هم را که باعث اشتباه کاربران مي‌شود، مشخص كنيم. در كنار NAS كه (سرنام Network Attached Storage) است، دو عبارت ديگر به نام‌هاي SAN (سرنام Storage Area Network) و DAS (سرنام Direct Attached Storage) نيز مطرح است. وجه مشترك هر سه اين دستگاه‌ها در ذخيره‌سازي اطلاعات است اما مشخصات، ويژگي‌ها و عملكردهاي كاملاً متفاوتي دارند و استفاده نادرست از آن‌ها مي‌تواند عواقب وخيمي در كنار هدر دادن پول و انرژي داشته باشد. NAS دستگاهي است كه از پروتكل‌ها و استانداردهاي اشتراك فايل مانند NFS و شبكه مانند TCP/IP و Ethernet پشتيباني مي‌كند و اين قابليت را دارد كه فضاي ذخيره‌سازي را از راه دور و در شبكه به اشتراك بگذارد تا كامپيوترهاي ديگر از آن استفاده كنند (شكل‌‌۱).

دو مشخصه اصلي دستگاه هيNASپشتيباني از پروتكل هاي اشتراك فايل و استاندارد هاي شبكه است

با اندکی اغماض، ‌می‌توان گفت دستگاه‌هاي SAN تقريباً همان كارهاي دستگاه‌هاي NAS را اما در يك مقياس بزرگ‌تر و در شبكه‌هاي بسيار بزرگ سازماني يا تجاري و با اتصال به سرور انجام مي‌دهند(شكل‌۲).

دستگاه‌هاي SAN در شبكه‌هاي بسيار بزرگ به كار گرفته مي‌شوند و .بخشي از مجموعه سرورها خواهند بود.

همچنين دستگاه‌هاي SAN فضاي ذخيره‌سازي بسيار بيشتري نسبت به NAS در شبكه ايجاد مي‌كنند. كاركرد دستگاه‌هاي DAS كاملاً متفاوت است و به طور مستقيم به سرور يا كامپيوتر متصل مي‌شوند و قابليت‌هايي مانند RAID را فراهم مي‌كنند. هاردديسك‌هاي اكسترنال به نوعي مي‌توانند يك DAS محسوب شوند. دستگاه‌هاي DAS از قابليت‌هاي شبكه پشتيباني نمي‌كنند و براي اشتراك‌گذاري اطلاعات مناسب نيستند (شكل‌۳).

دستگاه هاي DASبه طور مستقيم به كامپيوتر يا سرور متصل مي شوند و قابليت هاي شبكه را ندارند

انواع NAS
عموماً دستگاه‌هاي ذخيره‌سازي NAS به سه دسته تقسيم مي‌شوند: دسته نخست Consumer NAS است كه از يك درگاه USB و يك يا دو هاردديسك تعبيه‌شده در سخت‌افزار NAS بهره مي‌برد و قابليت‌ها و امكانات بسيار محدودي دارد. نسخه كلاود Iomega Home Media Network Hard Drive يك نمونه از اين دسته است. دسته دوم NAS Consumer/SOHO است كه براي كاربران خانگي و اداري كوچك مناسب و نصب و مديريت آن‌ها ساده است. يك مثال از اين دسته مدل LG Super Multi N2A2 است. دسته سوم كه بيشتر دستگاه‌های NASبازار را نيز تشكيل مي‌دهد، سري SMB NAS است كه قابليت‌ها و امكانات مختلفي مانند پشتيبان‌گيري، بازيابي اطلاعات، RAID، iSCSI و غيره براي استفاده در شركت‌هاي متوسط بازار را دارد. در ادامه مهم‌ترين ويژگي‌ها و مشخصات دستگاه‌هاي NAS سري SMB را بررسي مي‌كنيم.

سخت‌افزار NAS
نخستين سؤال درباره دستگاه‌هاي NAS حداكثر ظرفيت پشتيباني شده توسط آن‌ها است. ظرفيت هر NAS رابطه مستقيمي با تعداد هاردديسك‌هاي قابل پشتيباني دارد. به عنوان مثال، يك NAS ممکن است دو محفظه‌ای (به‌اصطلاح ۲-Bay ) يا چهار محفظه‌ای(۴-Bay ) باشد، يعني از دو يا چهار هاردديسك پشتيباني ‌كند (شكل‌۴).

ظرفيت و تعداد هاردديسك، حرف اول را در دستگاه‌هاي NAS مي‌زند.

در حال حاضر حداكثر ظرفيت هاردديسك‌ها برابر چهار ترابايت براي يك هاردديسك ۳,۵ اينچي SATA است. بنابراين يك دستگاه دو محفظه‌ای NAS مي‌تواند حداكثر ۸ ترابايت اطلاعات را نگه‌داري و ذخيره كند. به همين ترتيب، حداکثر ظرفيت يك دستگاه چهار محفظه‌ای برابر با ۱۶ترابايت است. دستگا‌های NAS در حال حاضر و تا زمان نوشتن اين مقاله فقط از هاردديسك‌هاي ۲,۵و ۳,۵ اينچي SATA پشتيباني مي‌كنند و نمی‌توانند از هاردديسك‌هاي جديد SSD استفاده کنند. براي افزايش ظرفيت يك دستگاه NAS مي‌توان از درگاه‌هاي خارجي مانند USB يا eSATA استفاده كرد. همچنين اين درگاه‌ها براي پشتيبان‌گيري نيز‌ استفاده مي‌شوند. بنابراين در هنگام خريد يا انتخاب يك NAS بايد به تعداد درگاه‌هاي USB و eSATA در مدل مورد نظرتان نيز دقت كنيد. امروزه اغلب دستگاه‌های NAS حداقل يك درگاه USB دارند. اگر بتوانيد دستگاهي انتخاب كنيد كه از درگاه USB 3.0 یا تاندربولت پشتيباني‌كند، سرعت انتقال اطلاعات هاردديسك‌هاي خارجي بيشتر خواهد بود (شكل‌۵).

يكي از مهم‌ترين مشخصات NAS تعداد درگاه‌هاي
USB ،eSATA،Ethernet و… است.

همانند كامپيوترهاي خانگي، نوت‌بوك‌ها و ديگر دستگاه‌هاي محاسباتي، دستگاه‌های NAS نيز پردازنده و حافظه دارند و هرچه پردازنده قوي‌تر و سريع‌تر باشد و حافظه رم بيشتري در اختيار داشته باشد، به يقين كارايي NAS بهتر است. عمده دستگاه‌های NAS قدرتمند SMB بازار از پردازنده Atom شركت اينتل استفاده مي‌كنند. يكي از پرقدرت‌ترين دستگاه‌های NAS بازار، مدل QNAP TS-259 Pro-2 Drive Turbo است كه از پردازنده Dual Core Atom D510 استفاده مي‌كند(شكل‌۶).

مدل‌هاي حرفه‌اي مانند QNAP TS-259 Pro-2 Drive Turbo از پردازنده‌هاي پر قدرت Atom ‌استفاده مي‌كنند.

دستگاه‌های NAS مجهز به پردازنده Atom گران‌قيمت‌ هستند و به همين دلیل در مدل‌هاي NAS خانگي از پردازنده‌هاي ARM مانند تراشه‌های شركت Marvell استفاده مي‌شود. يك قطعه سخت‌افزاري مهم ديگر در NAS فن يا خنك‌كننده‌ها هستند. هر NAS حداقل داراي يك فن است اما مدل‌هاي پيشرفته‌تر دو يا سه فن بزرگ را نيز در خود جاي داده‌اند.اهميت سيستم خنک‌کننده تا حدي است که در انواع ارزان قیمت NAS‌ که امکان تعبيه فن‌هاي قدرتمند وجود ندارد،‌ قابليت‌هاي نيازمند پردازش سنگين (نظير ویژگی تحمل خطا يا‌ Fault Tolerance و بازيابي يا Recovery ) نيز که باعث افزايش دماي پردازنده و دستگاه مي‌شوند، حذف مي‌شوند.

راهنماي سريع انتخاب يك NAS

حداكثر ظرفيت مورد نيازتان را تعيين‌كنيد و براساس آن به سراغ مدل‌هاي موجود در بازار برويد. هر چه ظرفيت بيشتري نياز داشته باشيد، بايد هزينه بالاتري بپردازيد و هاردديسك‌هاي گران‌قيمت‌تري ‌تهيه كنيد. درگاه‌هاي مورد نيازتان را تعيين كنيد. چه تعداد درگاه اترنت گيگابيت نياز داريد؟ چه تعداد درگاه USB نياز داريد؟ چه تعداد درگاه eSATA نياز داريد؟ دوست داريد درگاه USB در پنل جلويي يا پنل پشتي دستگاه باشد؟ جواب دادن به اين سوالات شما را به انتخاب يك مدل مناسب، نزديك‌تر مي‌كند.
به كدام فناوري‌هاي RAID نياز داريد؟ دوست داريد از اطلاعات شما روي يك هاردديسك ديگر پشتيبان‌گيري شود؟ دوست داريد از اطلاعات شما روي دو هاردديسك پشتيبان‌گيري شود؟ دوست داريد از پشتيبان‌گيري همزمان بهره ببريد؟ پشتيباني دستگاه NAS از فناوري‌هاي RAID يك فاكتور تأثيرگذار است. چه اندازه به قابليت‌هاي مالتي‌مديا احتياج داريد؟ كاربر محصولات اپل هستيد و زياد از iTunes استفاده مي‌كنيد؟ فيلم‌باز هستيد و علاقه‌ داريد صدها فيلم را روي NAS ذخيره كرده و روي تلويزيون پخش كنيد؟ به ابزارهاي كلاود براي ارتباط از راه دور با NAS نياز داريد؟ از روي اينترنت فايل‌هاي زياد و پرحجمي دانلود مي‌كنيد و علاقه‌منديد فايل‌ها به طور مستقيم روي NAS ذخيره شوند؟ حداكثر هزينه‌اي كه مي‌خواهيد براي خريد يك NAS بپردازيد را تعيین كنيد. فاكتور هزينه به شما كمك مي‌كند تا بفهميد بايد به سراغ كدام یک از انواع NAS برويد و چه انتظاراتي داشته باشيد. با هزينه کمتر از سيصد هزار تومان ناچاريد يك NAS خانگي با حداكثر يك درايو هاردديسك و ظرفيت ۲ الي ۳ ترابايت تهيه كنيد. با هزينه سيصد هزار تا يك ميليون تومان مي‌توانيد به انواع NAS محدوده متوسط بازار يعني مدل‌هاي دو محفظه‌ای (۲-Bay) و چهار محفظه‌ای( ۴-Bay) ‌ فكر كنيد